Mimo, że w ostatnich dekadach zainteresowanie technologiami przyjaznymi środowisku i co za tym idzie również przyjaznym środowisku materiałom budowlanym ciągle rosło, nadal mało jest budowanych tak zwanych pasywnych domów. Według europejskich wytycznych o oszczędzaniu energii od 2020 roku będą mogły być budowane tylko domy pasywne o emisji zanieczyszczeń równej zero. W jaki sposób może być przy tym użyteczna konopia?
W ostatnich dekadach odbywało się wiele inicjatyw, które miały na celu ożywić przemysłową hodowlę konopi na dużą skalę. Marzono o wzroście całych regionów począwszy na Europie Wschodniej a skończywszy na Afryce. Podstawą do tego jest całkowicie nowe odkrycie, które pokazuje, że z włókien konopi przemysłowych można wytwarzać materiały budowlane, które nie tylko odpowiadają najnowocześniejszym wytycznym ochrony środowiska, ale również są o wiele tańsze niż zwykłe materiały budowlane.
Jeśli spojrzymy 50 do 80 lat do tyłu, to musimy przyznać, że budowanie domów z konopi było rzeczą tradycyjną. Stawiane w większej części Europy w latach 70tych i 80tych domy jednorodzinne stanowiły 60 procent wszystkich budowli. To, co w tamtych czasach było na topie, z dzisiejszego punktu widzenia pozostawia wiele do życzenia jeśli chodzi o ochronę środowiska i energooszczędność.
Pomimo, że mieszkały w nich może po dwie osoby, to emisja wydzielanych zanieczyszczeń była równa tej dzisiejszych nowoczesnych domów wielorodzinnych, w których mieszka około 100 osób. Izolację cieplną tych starych domów jednorodzinnych można by jednak było zastąpić w masowej produkcji materiałem izolacyjnym z konopi.
Konopia, która kiedyś była wykorzystywana we wszystkich dziedzinach życia i bez której ludzie nie wyobrażali sobie istnienia, to w Europie Wschodniej i Środkowej jedna z najczęściej uprawianych roślin świata. I ta może zapewnić również efektywne, tanie i nieszkodliwe dla środowiska podstawowe surowce dla europejskich giga-projektów.
Jej zaletami są przede wszystkim łatwość uprawy jeśli chodzi o jakość ziemi i krótki czas od zasiania do zbioru, który wynosi około 4 miesięcy. W Europie w ostatnich dekadach hodowano konopie przemysłowe o bardzo dużej zawartości włókien, które są odporne na warunki atmosferyczne i rzadko kiedy wymagają chemicznej obróbki.
Na jednym hektarze można posadzić tyle konopi przemysłowych, że wystarczyłoby to a budowę całego domu jednorodzinnego. Ale jak powstaje właściwie taki dom z konopi? Z technologicznego punktu widzenia jest to bardzo proste.
Włókna konopne zostają łączone z wodą i wapniem. Taka mieszanka daje nam beton konopny, z którego można uformować różnej wielkości cegły i pustaki. Te znowuż są bardzo łatwe w uformowaniu. Do murowania nie potrzeba żadnego cementu. Takie cegły są bardzo odporne na wilgoć, dlatego nie potrzeba też mocnych fundamentów. Wystarczy, że z tego samego materiału użyje się wytworzonych elementów podłogowych.
Zarówno sam beton konopny jak i technika budowania obecnie nadal są polepszane, aby otrzymać jak najlepsze wyniki energetyczne oraz statystyczne. Niedługo będą dostępne części budowlane wykonane z konopi do konstrukcji noszącej. Byłaby to znacznie bardziej przyjazna środowisku metoda niż konstrukcje wykonywane z drzewa.
Obecnie trwa wiele eksperymentów związanych ze wzmocnieniem ścian z konopi. Ściana wykonana z betonu konopnego wygląda bardzo rustykalnie i niekoniecznie musi być wykończona pucem. Można ją też łatwo pomalować czy okleić panelami itp.
Lekka, porowata, ale jak właściwie izoluje? Grają tu ważną rolę izolacja cieplna i wilgotność w zależności od warunków klimatycznych, w jakich się znajdujemy. Beton konopny to w stu procentach naturalny system izolacji cieplnej. Sprawdza się on nawet w warunkach tropikalnych przy wysokiej wilgotności powietrza i dodatkowo gwarantuje wyjątkowo dobrą izolację cieplną, dzięki czemu można zaoszczędzić 50 do 70 procent energii.
Godną uwagi właściwością porowatych ścian z konopi jest organiczna i samo-sterowalna oraz naturalna zawartość wilgotności, gdyż system kapilarny wewnątrz tej rośliny nie zatrzymuje wilgoci, tylko ją ze względu na jej higroskopijną właściwość absorbuje. Jeśli wilgotność wewnątrz bądź na zewnątrz budynku jest wysoka, to następuje jej naturalna regulacja przez konstrukcję budowlaną i powietrze, przez co nie osadza się na powierzchni woda.
Nie występuje osadzenie się pary wodnej, która prowadzi do powstania grzybów i wilgoci. Takie ściany są też w stanie samoistnie się ochładzać, a to dzięki transferowi pary.
W Europie istnieją już producenci gotowych domów, którzy używają do ich budowy „zielonego” materiału, jak na przykład wełnę mineralną czy zamiast styropianu wełnę owczą. Używanie elementów betonowych z konopi jak również używanie materiałów izolacyjnych z włókien roślinnych nie tylko przyśpiesza proces budowy takich domów, ale i również nadaje się do izolacji starych i niewydajnych budynków.
Istnieją już firmy, które wyspecjalizowały się w wytwarzaniu materiałów z konopi do izolacji cieplnej wewnątrz i zewnątrz oraz izolacji akustycznej. Jednym słowem produkują oni materiał budowlany, który jest przyjazny środowisku, zdrowy, nie zawiera żadnych trujących i szkodliwych substancji chemicznych, nie jest atakowany przez szkodniki, jest odporny na ogień, wykazuje negatywny bilans CO2, posiada pozytywne właściwości akustyczne, jest elastyczny w użyciu, którego gęstość jest zmienna w zależności od grubości ścian i który jest w 100 procentach odnawialny i nadaje się do ponownego użytku.
Można z niego wybudować długotrwałe budynki, które są odporne na klimat i trzęsienie ziemi i nie tylko oddychają, ale i też „żyją” razem ze swoimi mieszkańcami.
