Chociaż rak jąder występuje rzadko, to zazwyczaj dotyka mężczyzn w młodym wieku od 25 do 45 lat. Ale jak medyczna marihuana może pomóc poszkodowanym? Czy to prawda, że używanie konopi indyjskich może zwiększyć ryzyko rozwoju nowotworu? Według Instytutu Roberta Kocha, u każdego z 4.000 mężczyzn rozwija się rak jąder.
Tak więc rak jąder jest stosunkowo rzadką chorobą nowotworową. W porównaniu: Każdego roku u około 33.120 mężczyzn diagnozuje się raka jelita grubego. Chociaż nowotwory złośliwe jąder są rzadkie, są one jednak istotne, ponieważ szczególnie dotknięci nimi są młodzi mężczyźni w wieku od 25 do 45 lat. Zgodnie z tym badaniem, rak jąder jest najczęściej występującym nowotworem w tej grupie wiekowej.
Co powoduje raka jąder?
Przyczyny złośliwego guza jąder, jeśli nie rozwija się z komórek płciowych, do dziś nie są znane. Jednak wiadomo, jak rozwijają się nowotwory komórek płciowych. Z reguły rozwój rozpoczyna się przed narodzinami. Tak więc wadliwe komórki zarodkowe tworzą się w jądrach embrionu. Nie dojrzewają one normalnie, ale rozwijają się w prekursory komórek nowotworowych.
Po urodzeniu, te tak zwane komórki prekursora spoczywają przez wiele lat. Podwyższenie poziomu hormonów w okresie dojrzewania aktywuje te komórki tak, że przekształcają się one w złośliwe nowotwory. Nie jest jednak jasne, który mechanizm zakłóca dojrzewanie komórek płciowych. Przyjmuje się, że różne wpływy odgrywają tu pewną rolę:
Dziedziczna predyspozycja: Przyjmuje się, że na rozwój raka jąder mają wpływ czynniki dziedziczne, ponieważ ten typ raka występuje częściej w niektórych rodzinach. Więc jeśli człowiek zachoruje, istnieje wysokie ryzyko zachorowania braci na raka jąder. To samo dotyczy synów, gdy u ojca rozwinie się złośliwy guz jąder.
Wpływy hormonalne: Jeśli poziom estrogenów u kobiety jest podwyższony w czasie ciąży, może to mieć wpływ na jądra zarodka. Przyjmuje się, że nadmiar hormonu płciowego estrogenu może upośledzać dojrzewanie komórek płciowych.
Wypukłość jądrowa: Kiedy jądra rozwijają się w jamie brzusznej zarodka, zazwyczaj migrują od siódmego tygodnia ciąży do moszny. Termin „nadciśnienie jądrowe” jest używany, jeśli rozwój ten nie został zakończony pięć miesięcy po urodzeniu. W rezultacie jądro pozostaje w pachwinie lub brzuchu i dlatego jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka jąder.
Ryzyko zachorowania na raka jąder jest dziesięciokrotnie większe u chłopców i mężczyzn – nawet jeśli nadciśnienie jądrowe zostało w dzieciństwie skorygowane chirurgicznie.
Nadal nie jest jasne, czy palenie marihuany może zwiększyć ryzyko wystąpienia raka jąder.
Czy konopie mogą powodować raka jąder?
W ramach różnych badań zbadano, czy używanie konopi indyjskich może zwiększyć ryzyko rozwoju nowotworów jąder. Przykładowo, naukowcy z Uniwersytetu Otago w Nowej Zelandii przeanalizowali trzy badania opublikowane w latach 1980-2015. Stwierdzono, że ryzyko wystąpienia raka jąder było 2,5 razy większe, jeśli konopie były używane co najmniej raz w tygodniu w porównaniu z osobami nieużytkującymi. Nie było jednak jasnego obrazu pojawienia się raka jąder.
Na Uniwersytecie Północnej Kolumbii Brytyjskiej badacze śledzili 49.434 szwedzkich mężczyzn w wieku od 18 do 21 lat przez ponad 42 lata. Osoby uczestniczące w badaniu musiały również udzielić informacji na temat zażywania narkotyków. Również w tym przypadku wyniki wykazały, że osoby, które na początku stwierdziły, że stosowały marihuanę ponad 50 razy, miały 2,5-krotnie zwiększone ryzyko wystąpienia raka jąder.
Na podstawie poprzednich badań istnieje duża szansa, że używanie konopi indyjskich może przyczynić się do pojawienia się raka jąder. Jednak nie można tego powiedzieć ani z całkowitą pewnością udowodnić.
Wyniki ostatniego badania
Ostatnie badanie przeprowadzone w listopadzie 2019 roku wykazało, że mężczyźni, którzy używali konopi indyjskich codziennie w celach rekreacyjnych przez co najmniej dziesięć lat, byli narażeni na ryzyko zachorowania na raka jąder, szacowanie 36% wyższe ryzyko niż mężczyźni, którzy nigdy wcześniej nie używali konopi indyjskich.
Aby uzyskać taki wynik, naukowcy przeanalizowali 25 badań, w których badano związek między używaniem konopi indyjskich a rakiem jąder, rakiem płuc, rakiem jamy ustnej oraz rakiem głowy i szyi. Chociaż naukowcy nie znaleźli związku pomiędzy regularnym używaniem konopi indyjskich a rakiem płuc, gardła lub jamy ustnej, stwierdzili, że regularne palenie konopi przez wiele lat może zwiększyć ryzyko wystąpienia raka jąder.
Naukowcy przypisują to czynnikom rakotwórczym wytwarzanym przez palenie marihuany. Jednakże naukowcy biorący udział w badaniu nie byli w stanie ustalić, dlaczego ich metaanaliza wykazała związek między paleniem konopi indyjskich a rakiem jąder, ale żaden w przypadku pozostałych trzech nowotworów.
Jakie są objawy raka jąder?
Rak jąder zazwyczaj rozwija się powoli. W związku z tym na początku nie występują żadne objawy, które by go sygnalizowały. We wczesnym stadium można odczuć bezbolesne stwardnienie jądra. Inne możliwe objawy to obrzęk lub grudki na jądrach. Tylko w rzadkich przypadkach rak powoduje ból w jądrach lub ciągnięcie w okolicy pachwiny.
Jeśli wystąpi ból, może to również wskazywać na stan zapalny najądrza. Inne objawy zapalenia najądrza mogą obejmować zaczerwienienie i obrzęk jąder, gorączkę, nudności i wymioty. Choroba powinna być leczona za wszelką cenę, w przeciwnym razie istnieje ryzyko, że pacjent stanie się niepłodny.
Diagnoza: Jak rozpoznaje się raka jąder?
Często mężczyźni odkrywają sami (albo ich partner/ka) obrzęk lub węzeł na jądrze. W takim przypadku należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Po wywiadzie przeprowadza się badanie przedmiotowe w ramach diagnostyki raka jąder. Lekarz skanuje jądro. Za pomocą badania ultrasonograficznego można stwierdzić, czy w obszarze opuchniętym lub utwardzonym tkanka wykazuje zmiany.
Ponadto przeprowadza się dalsze badanie krwi na obecność markerów nowotworowych: dehydrogenazy mleczanowej (LDH), alfa-fetoproteiny (wartości AFP) i gonadotropiny kosmówkowej (ß-HCG). Są to substancje uwalniane przez komórki nowotworowe i tylko około dwóch trzecich guzów jąder wytwarza te substancje.
Jeśli wartości te nie są zwiększone, diagnoza nie zostanie jeszcze potwierdzona. I na odwrót, podwyższony poziom nie jest jeszcze oznaką raka jąder. Z tego powodu konieczne jest badanie tkanki.
W przypadku raka jąder konieczna jest operacja w celu potwierdzenia diagnozy. Jądro jest odsłaniane tak, aby lekarz mógł przyjrzeć się utwardzonej tkance i pobrać próbkę tkanki. Podczas zabiegu tkanka jest badana przez patologa. Jeśli guz jest nowotworem złośliwym, uszkodzone jądro jest usuwane chirurgicznie.
Ponadto, próbka tkanki jest również pobierana z nieuszkodzonego jądra, ponieważ również tutaj można zazwyczaj wykryć wstępny etap raka jąder. Za pomocą procedur obrazowania, takich jak tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRT), lekarz może również dowiedzieć się, jak daleko posunęła się choroba nowotworowa, lub czy przerzuty powstały już w innych organach.
Rak jąder: Jakie są jego stadia?
Po badaniu histologicznym tkanki nowotworowej możliwe jest podzielenie nowotworu na trzy etapy. W I etapie nie powstały przerzuty, a guz znajduje się w jądrze. W zaawansowanym II stadium rozwoju sąsiednie węzły chłonne mogą być już dotknięte chorobą. Jednak rak nie utworzył tu jeszcze odległych przerzutów. W zaawansowanym III stadium występują jednak odległe przerzuty, takie jak w płucach.
Formy raka jąder
W przypadku potwierdzenia rozpoznania raka jąder należy określić, jaki typ raka jąder jest związany z rozpoznaniem. Ponieważ jądro składa się z różnych typów tkanek, różne rodzaje nowotworów mogą się z tego rozwinąć. Rak jąder rozwija się z komórek płciowych odpowiedzialnych za produkcję plemników. Te nowotwory komórek zarodkowych mogą składać się z jednego typu tkanki (nasieniak, czyli złośliwy nowotwór jądra) lub różnych typów tkanek (nie-nasieniak).
Leczenie nasieniaka
Po operacji dostępne są różne opcje terapeutyczne dla nasieniaka. Pacjent jest przetrzymywany i monitorowany albo następuje chemioterapia i/lub radioterapia. Jeśli guz nie utworzył jeszcze przerzutów, strategia monitorowania bez dalszego leczenia raka jąder jest zazwyczaj wystarczająca.
Ponieważ może wystąpić nawrót choroby, szczególnie ważne są regularne kontrole. W przypadku, gdy nasieniaki już utworzyły przerzuty, stosuje się chemioterapię i/lub radioterapię. Ponieważ nawroty choroby występują zwykle po radioterapii, wielu lekarzy zaleca chemioterapię.
Leczenie nie-nasieniaka
Jeśli przerzuty jeszcze nie powstały, zwykle nie stosuje się dalszego leczenia po operacji. Niemniej jednak ważne jest, aby pacjent z rakiem jąder był ściśle obserwowany. Jeśli naczynia krwionośne usuniętych jąder są dotknięte komórkami nowotworowymi, ryzyko nawrotu choroby wynosi około 50 procent.
Dalsza terapia składa się następnie z chemioterapii. Z drugiej strony, radioterapia nie jest stosowana u pacjentów z nie-nasieniakiem, ponieważ komórki nowotworowe są mało wrażliwe na promieniowanie. Tak więc, ta terapia nie jest obiecująca.
Konsekwencje terapii na płodność i seksualność
Usunięcie jądra zwykle nie ma wpływu na płodność i seksualność. Po operacji pozostałe jądro nadal funkcjonuje i nadal produkuje w wystarczającej ilości męski hormon płciowy testosteron. Jednakże chemioterapia może zmniejszyć liczbę urodzajnych komórek nasienia. Jeśli osoba dotknięta chorobą chce zachować możliwość spłodzenia potomstwa, może zachować swoje plemniki do późniejszego sztucznego zapłodnienia.
Prognoza i szanse na wyleczenie
Jeśli guz jest wykrywany i leczony na wczesnym etapie, to przebieg choroby jest zazwyczaj korzystny. I prawie żaden inny rak nie ma lepszych prognoz. Jeśli guz jąder jest ograniczony tylko do jąder, istnieje perspektywa trwałego wyleczenia. Ale nawet jeśli guz jąder już uformował przerzuty, istnieje duża szansa na powrót do zdrowia. W ten sposób większość młodych mężczyzn, których to dotyczy, może odzyskać siły i prowadzić normalne życie.
Jak medyczna marihuana może pomóc w leczeniu raka jąder?
W 2017 roku naukowcy ze szpitala St. Joseph’s Hospital w Hamilton w Kanadzie stwierdzili w swoich badaniach, że aktywne składniki konopi indyjskich i ich pochodnych cieszą się coraz większym zainteresowaniem ze względu na ich różnorodne działania farmakologiczne, takie jak hamowanie wzrostu komórek i regresja nowotworów.
Celem pracy było zbadanie aktualnych danych dotyczących antyproliferacyjnego wpływu cannabinoidów na nowotwory urologiczne, w tym raka nerki, raka prostaty, raka pęcherza moczowego i raka jąder.
Naukowcy przeprowadzili systematyczny przegląd badań nad wpływem cannabinoidów na aktywność nowotworów. W wyniku poszukiwań otrzymano łącznie 93 badania, z których 23 zostały uwzględnione w analizie końcowej.
Do tej pory przeprowadzono różne badania in vitro w celu wyjaśnienia potencjalnego mechanizmu działania cannabinoidów w przypadku nowotworów urologicznych, jak również badania populacyjne dotyczące konkretnie guzów jąder. Do tej pory nie przeprowadzono jednak żadnych badań klinicznych.
Wyniki te pokazują jednak, że rola cannabinoidów w tym nowotworze jest aktywnym obszarem badań. Jednakże są wymagane duże, randomizowane badania kliniczne z pacjentami urologicznymi, zanim cannabinoidy będą mogły być stosowane jako możliwa terapia nowotworów jąder.
Źródła:
Department of Public Health, University of Otago, PO Box 7343, Wellington, New Zealand, 2015, Cannabis exposure and risk of testicular cancer: a systematic review and meta-analysis
Northern Medical Program, University of Northern British Columbia, Prince George, British Columbia, Canada, 2017, Cannabis Use and Incidence of Testicular Cancer: A 42-Year Follow-up of Swedish Men between 1970 and 2011
Michael DeGroote School of Medicine, St Joseph’s Hospital; Hamilton, ON, Canada, 2017, Systematic review of the potential role of cannabinoids as antiproliferative agents for urological cancers
Northern California Institute of Research and Education, San Francisco, 2019, Association Between Marijuana Use and Risk of Cancer, A Systematic Review and Meta-analysis
